Skip to main content
Home » Układ trawienny » Mikrobiota jelit – klucz do zdrowia i równowagi wewnętrznej
układ trawienny

Mikrobiota jelit – klucz do zdrowia i równowagi wewnętrznej

mikrobioty
mikrobioty

Dr n. med. Mirosława Gałęcka

Lekarka internistka o holistycznym podejściu do zdrowia, wieloletnia ekspertka w prowadzeniu terapii probiotycznej. W swej praktyce kieruje się zasadą, że zdrowie zaczyna się w jelitach. W 2006 r. założyła Instytut Mikroekologii w Poznaniu, placówkę medyczną, którą tworzy zespół specjalistów, zajmujących się badaniem mikrobioty i jej wspieraniem: lekarze i lekarki, dietetyczki, diagnostki laboratoryjne. Jest autorką wielu publikacji i książek, m.in. „Nawracające infekcje. Jak wspomagać układ odpornościowy” (wyd. Galaktyka), „Dieta w chorobach autoimmunologicznych” (wyd. PZWL)

Dla wielu osób to może być zaskakująca wiadomość, że o zdrowiu człowieka, a także występowaniu wielu dolegliwości i chorób mogą decydować mikroskopijnej wielkości mieszkańcy naszych jelit. We wnętrzu każdej osoby znajduje się mikrobiota jelitowa, czyli nawet 1500 różnych gatunków: bakterii, wirusów, grzybów.

Jak mikrobiota wpływa na zdrowie?

Badania potwierdzają, że mikrobiota wpływa na równowagę całego organizmu. Choć żyje w jelitach to jej działanie znacznie wykracza poza układ pokarmowy. Mikrobiota wpływa na odporność, produkcję hormonów i witamin, a nawet pracę mózgu i samopoczucie. Można spotkać się z porównaniem mikrobioty do „zapomnianego organu”. Podkreśla ono rolę mikrobioty, bez której funkcjonowanie człowieka nie byłoby możliwe.

Kiedy mikrobiota przestaje wspierać zdrowie?

Gdy różne czynniki zaburzają jej równowagę. Należą do nich: „miejski” styl życia, fast foody, dieta bogata w cukry proste i tłuszcze zwierzęce, brak aktywności fizycznej, niedobór snu, stres, alkohol, papierosy i inne używki, a nawet leki. W jednym z badań dowiedziono, że pojedyncza dawka antybiotyku zmienia mikrobiom nawet na rok. Wykazano również, że antybiotyki wpływają niekorzystnie na niemal 80 proc. naszych dobrych bakterii jelitowych. W innym badaniu udowodniono, że również duża część innych leków (24 proc. z 1000 badanych) niszczy mikrobiotę – w tym powszechnie stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ, np: ibuprofen), czy inhibitory pompy protonowej (IPP), często przyjmowane w przypadku wrzodów żołądka. Robiąc krótki bilans obecności tych czynników i leków w naszym życiu, możemy dać sobie szybką odpowiedź o kondycji naszej mikrobioty jelitowej. By dokładnie sprawdzić stan mikrobioty i dowiedzieć się jak ją odbudować, w Instytucie Mikroekologii wykonujemy badanie diagnostyczne z próbki kału.

Jakie są konsekwencje dysbiozy jelitowej?

Ze względu na istotę mikrobioty dla zdrowia wszystkich układów, zaburzenia w jej składzie, czyli tzw. dysbiozę jelitową możemy odczuć w rozmaity sposób. Do najczęstszych objawów związanych z dysbiozą należą:

  • dolegliwości jelitowe: wzdęcia, biegunki, zaparcia, kolki u niemowląt 
  • nawracające infekcje
  • zmiany skórne: trądzik, wysypki
  • migreny
  • problem z utratą masy ciała
  • obniżony nastrój
  • przewlekłe zmęczenie.

Dysbioza jelitowa a choroby

Zaburzenia równowagi mikrobioty jelit mogą nie tylko powodować szereg dolegliwości, ale również są istotnym czynnikiem wielu chorób:

  • zespołu jelita nadwrażliwego (IBS) 
  • zespołu przerostu mikroflory jelita cienkiego (SIBO) i przerostu metanogenów w jelitach (IMO)
  • kandydozy (grzybicy) przewodu pokarmowego
  • autoimmunologicznych, takich jak: Hashimoto, atopowego zapalenia skóry (AZS), łuszczycy
  • skórnych: trądzik, pokrzywka
  • alergii pokarmowych i wziewnych
  • nietolerancji i nadwrażliwości pokarmowych
  • nadwagi i otyłości
  • depresji i innych chorób psychicznych.

Jak wspierać mikrobiotę i zdrowie? Od środka – w jelitach!

Zdrowy styl życia i dieta to podstawa, jednak biorąc pod uwagę świat w jakim obecnie żyjemy, to często za mało, by móc cieszyć się dobrym samopoczuciem i zdrowiem. Szczególnie jeśli pojawiają się jakieś dolegliwości i choroby, jako lekarka specjalistka chorób wewnętrznych, nie wyobrażam sobie wspierania większości moich pacjentów bez probiotykoterapii. Probiotyki to żywe mikroorganizmy (bakterie lub drożdże) o udowodnionym korzystnym działaniu. Jako całkowita podstawa, probiotyki powinny być stosowane w trakcie antybiotykoterapii. W takiej sytuacji mają zastosowanie bakterie Lactobacillus rhamnosus GG i drożdże Saccharomyces boulardii, które zapewniają profilaktykę biegunki poantybiotykowej, szczególnie niebezpiecznej dla małych dzieci i osób starszych. Zwykle rekomenduję stosowanie probiotyków przez przynajmniej 3 miesiące. W Instytucie Mikroekologii, który współtworzę z zespołem specjalistów, z dużą wrażliwością dopasowujemy probiotyki, odpowiednio do indywidualnych potrzeb i stanu mikrobioty jelit, a każdej osobie potrzebującej wsparcia w tym zakresie, zapewniamy dostęp do bezpłatnych konsultacji telefonicznych.


Przytoczone publikacje:
Zaura E. et al. Same Exposure but Two Radically Different Responses to Antibiotics: Resilience of the Salivary Microbiome versus Long-Term Microbial Shifts in Feces. mBio 2015, Nov 10, 6(6)
C.Maier, L., Pruteanu, M., Kuhn, M., Zeller, G., Telzerow, A., Anderson, E. E., … & Patil, K. R. (2018). Extensive impact of non-antibiotic drugs on human gut bacteria. Nature, 555(7698), 623.
Next article
Home » Układ trawienny » Mikrobiota jelit – klucz do zdrowia i równowagi wewnętrznej
immunologia

Czym jest mikrobiota i dlaczego jej wpływ jest tak ważny dla organizmu?

Mikrobiota to różne mikroorganizmy: bakterie, wirusy i grzyby mieszkające w naszym wnętrzu, głównie w jelitach. Badania naukowe potwierdzają, że choć mikrobiota żyje w jelitach, to wpływa nie tylko na układ pokarmowy, ale też odporność, produkcję hormonów i witamin, a nawet pracę mózgu i samopoczucie. Niektórzy naukowcy nazywają mikrobiotę wręcz zapomnianym organem, bez którego funkcjonowanie człowieka nie byłoby możliwe.

Dr n. med. Mirosława Gałęcka

Lekarka internistka, założycielka Instytutu Mikroekologii w Poznaniu

W jaki sposób probiotyki wspomagają organizm w walce z infekcją?

Zacznijmy od tego, że probiotyki to żywe mikroorganizmy, takie jak bakterie lub drożdże, które w badaniach naukowych wykazały korzystne efekty dla zdrowia człowieka i bezpieczeństwo stosowania. Jest wiele mechanizmów, dzięki którym probiotyki wspierają organizm w zwalczaniu infekcji. Warto wiedzieć, że probiotyki działają u źródła problemu, a nie jedynie niwelują objawy infekcji. Przede wszystkim mikroorganizmy probiotyczne produkują substancje przeciwdrobnoustrojowe. Oprócz tego zabierają patogenom przestrzeń do życia i mogą je wyprzeć z organizmu na zasadzie konkurencji. Probiotyki wspierają też mikrobiotę naturalnie żyjącą w naszych jelitach, która odpowiada za ponad 70 proc. odporności organizmu. Wszystkie te właściwości wykorzystuję od lat w terapii moich pacjentów w Instytucie Mikroekologii, szczególnie w okresie infekcyjnym.

Jakie są negatywne skutki antybiotykoterapii dla organizmu?

Trzeba mieć świadomość, że antybiotyki nie działają wybiórczo tylko na bakterie chorobotwórcze, ale również niszczą mikrobiotę prozdrowotną i powodują jej zaburzenia – tzw. dysbiozę jelitową. Badania wskazują, że jedna dawka antybiotyku może zmienić naszą mikrobiotę nawet na rok! Zdecydowanie najczęstszym działaniem niepożądanym antybiotykoterapii jest biegunka i dolegliwości jelitowe, takie jak: wzdęcia, bóle brzucha, związane właśnie z dysbiozą jelit. Inne skutki uboczne antybiotykoterapii to afty, pleśniawki w jamie ustnej czy wystąpienie grzybicy pochwy. Warto też wspomnieć o konsekwencjach ekspozycji na antybiotyki we wczesnym okresie życia. Badania wskazują, że stosowanie antybiotyków u matki w czasie ciąży czy w pierwszych latach życia dziecka koreluje z występowaniem nadwagi oraz otyłości w przyszłości i jest konsekwencją zaburzeń mikrobioty, m.in. w ilości bakterii Faecalibacterium, Klebsiella Bifidobacterium. Ekspozycja na antybiotyki we wczesnym dzieciństwie może też zwiększać ryzyko występowania atopowego zapalenia skóry (AZS), alergii pokarmowej, astmy, alergicznego nieżytu nosa, młodzieńczego zapalenia stawów czy łuszczycy.

Dlaczego stosowanie probiotyków w czasie antybiotykoterapii jest tak ważne?

Jako lekarka internistka nie wyobrażam sobie antybiotykoterapii bez probiotykoterapii. Bakterie Lactobacillus rhamnosus GG oraz drożdże Saccharomyces boulardii mają udowodnione działanie profilaktyczne biegunki poantybiotykowej, która może dotykać nawet do 50 proc. leczonych osób. Trzeba podkreślić, że biegunka w niektórych przypadkach, szczególnie u małych dzieci i osób starszych, może stanowić realne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Probiotykoterapia w czasie antybiotykoterapii zapobiega biegunce. To jednak za mało, by przywrócić równowagę mikrobioty po antybiotykoterapii, dlatego po leczeniu rekomenduję stosowanie probiotyków przez przynajmniej trzy miesiące. W Instytucie Mikroekologii, który tworzę z zespołem specjalistów, z dużą wrażliwością dopasowujemy probiotykoterapię – odpowiednio do indywidualnych potrzeb i stanu mikrobioty jelit, który oceniamy podczas badania w naszym laboratorium.

Next article