Prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska
Specjalista chorób wewnętrznych i gastroenterologii; Prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego oddział Warszawa
Zakażenie bakterią Helicobacter pylori może przez wiele lat nie dawać żadnych objawów, choć jest to infekcja, która może być czynnikiem ryzyka raka żołądka. Sygnałem ostrzegawczym mogą być bóle w nadbrzuszu, nudności, wzdęcia czy zgaga. Jakie są drogi zakażenia bakterią Helicobacter pylori i jakie czynniki zwiększają ryzyko zakażenia?
Mówimy o infekcji pokarmowej, więc do zakażenia najczęściej dochodzi drogą ustną. Powodem jest nieprzestrzeganie zasad higieny – brudne ręce, brudne sztućce, zakażone pożywienie. W Polsce 20 czy 25 lat temu zakażonych było ok. 80 proc. ludzi, z czego zdecydowana większość nawet nie była tego świadoma. Ponieważ ta bakteria może bytować w organizmie bardzo długo, to czasami objawy pojawiają się dopiero w wieku dorosłym. Zmiany w błonie śluzowej żołądka, spowodowane zakażeniem Helicobacter pylori, mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia nowotworu, bo Helicobacter pylori to bakteria nie tylko wrzodotwórcza, ale i rakotwórcza.
Jakie są charakterystyczne objawy zakażenia Helicobacter pylori i jak przebiega to zakażenie?
Zakażenie może przebiegać bezobjawowo, co utrudnia wykrycie, ale już choroba wrzodowa lub zapalenie błony śluzowej żołądka mogą być sygnałem do dalszej diagnostyki. Czasami objawy są bardzo ogólne – bóle w nadbrzuszu, nudności, częste odbijania. Nawet objawy raka żołądka są niespecyficzne, a od zakażenia Helicobacter pylori do nowotworu może minąć 20-30 lat. U części chorych obserwuje się także wzdęcia, zgagę czy brak apetytu. Mogą również występować problemy żołądkowe takie jak niestrawność, wymioty czy biegunka. Objawy te czasami szybko mijają, co nie oznacza, że bakteria została z organizmu wyeliminowana.
W jaki sposób diagnozuje się zakażenie i jak wygląda ścieżka leczenia?
Najpowszechniejsza metoda diagnostyczna, która jest bardzo czuła, to testy na obecność antygenów Helicobacter pylori w kale. Obecność antygenu świadczy bowiem o obecności bakterii.
Wskazania do leczenia zależą od wielu czynników, m.in. od tego, czy w rodzinie występował rak żołądka lub choroba wrzodowa oraz od przyjmowania przewlekle niektórych leków, w tym NLPZ i/lub przeciwkrzepliwych. Wskazania do leczenia są więc bardzo szerokie i dopasowuje się je do konkretnego chorego.
Jakie postępowanie dietetyczne zaleca się po zdiagnozowaniu zakażenia?
Najważniejsze w terapii jest trwałe usunięcie bakterii. Jeśli chodzi o sam proces, to jeżeli popatrzymy na kurację pierwszego wyboru w Polsce, czyli czteroskładnikową terapię z bizmutem, to podczas leczenia z pewnością nie wolno pić alkoholu, a także lepiej nie pić mleka. Zaleca się spożycie produktów z dużą ilością błonnika. Później, gdy pacjenta uważamy za wyleczonego, to rekomendujemy, by był na zdrowej diecie, skupiającej produkty pochodzenia naturalnego. Warto włączyć także do codziennej diety wybrane szczepy probiotyczne.
Pozbycie się bakterii Helicobacter pylori jest niezwykle istotne, nie tylko w przypadku dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, ale także w chorobach takich jak niedokrwistość z niedoboru żelaza czy niektórych chorobach alergicznych czy autoimmunologicznych.
Czy wiesz, że…?
• Ekstrakt z ziela tymianku wspomaga trawienie.
• Ekstrakt z kwiatów rumianku wspiera prawidłową pracę układu pokarmowego.
• Ekstrakt z ziela oregano pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu pęcherzyka żółciowego.
• Babka jajowata ułatwia pasaż jelitowy.
• Witamina C przyczynia się do zwiększenia wchłaniania żelaza.
• Żelazo przyczynia się do prawidłowego tworzenia hemoglobiny i czerwonych krwinek (erytrocytów).
• Witamina B12 pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.
