Zaburzenia połykania – dysfagia. Jakie są konsekwencje problemów z połykaniem pokarmów?

Wydawać by się mogło, że połykanie to naturalna czynność, która jest nam dana z urodzeniem i nigdy nie zostanie odebrana. Połykanie jest jednak skomplikowanym procesem, w który zaangażowane jest kilka układów w naszym organizmie. Z wiekiem czynność ta może zostać zaburzona. Aby akt połykania przebiegał poprawnie, wiele układów narządów musi ze sobą sprawnie współpracować. Proces połykania składa się z trzech faz – ustnej, gardłowej oraz przełykowej.

Po 60. roku życia problemy z połykaniem zdarzają się częściej

Problemy z połykaniem mogą pojawić się w każdym wieku, jeśli dzieje się to jednak przed 60 rokiem życia, najczęściej są one wynikiem choroby – w takim przypadku pilnie należy udać się do lekarza.

Zaburzenia połykania – dysfagia – to trudności w formowaniu kęsa pokarmowego, a także przechodzeniu pokarmów płynnych i stałych z jamy ustnej do dalszych odcinków przewodu pokarmowego oraz zatrzymywanie się kęsa pokarmowego lub tabletki w przełyku.

Problemy z połykaniem kęsa pokarmowego u osób starszych, po 60. roku życia, zdarzają się bardzo często. Mogą one współtowarzyszyć chorobie refluksowej, z powodu której cierpi około 25 proc. populacji, ale mogą one być także wynikiem naturalnego procesu starzenia się organizmu. Z wiekiem mięśnie odpowiadające za prawidłowe funkcjonowanie struktur odpowiedzialnych za połykanie ulegają znacznemu osłabieniu – najczęściej właśnie osłabienie mięśni oraz receptorów czuciowych zlokalizowanych w gardle odpowiada za pojawienie się problemów z połykaniem pokarmów.

Pierwszym objawem dysfagii może być ból podczas połykania pokarmów, uczucie zalegania w gardle czy przełyku, a także wyciek śliny podczas jedzenia. Osoby zmagające się z problem dysfagii często także uskarżają się na przewlekły kaszel, chrypkę oraz częste zakrztuszenia podczas spożywania posiłków.

Dysfagia przyczyną niedożywienia

Pojawienie się zaburzeń połykania ma znaczący wpływ na stan zdrowia osoby starszej. Kaszel, chrypka, drapanie w gardle mogą być przyczyną dyskomfortu. Znacznie poważniejszą konsekwencją problemów z połykaniem jest jednak zachłyśnięcie się, które doprowadzić może nawet do śmierci.

Dodatkowo, problemy z połykaniem pokarmów u większości pacjentów są przyczyną niedożywienia. Chorzy w obawie o wspomniane wcześniej zakrztuszenie się rezygnują z przyjmowania części pokarmów, a w efekcie ich organizm jest niewystarczająco odżywiony. Dysfagia często wymaga zmian w diecie chorego. Pacjentowi łatwiej jest przyjmować pokarmy zmiksowane, w płynnej postaci. Przygotowując jednak takie posiłki, nie można zapominać o ich kaloryczności. Zawsze należy zadbać, aby dostarczały one do organizmu odpowiednią dawkę energii.

U osób cierpiących z powodu dysfagii pojawia się także problem z przyjmowaniem leków w postaci tabletek. Problemy z połykaniem zazwyczaj uniemożliwiają chorym przyjmowanie preparatów w takiej formie. U takich pacjentów zaleca się stosowanie leków w postaci np. rozpuszczalnych proszków. Są one znacznie lepiej tolerowane niż tradycyjne tabletki.

Pacjenci zmagający się z problemem połykania, ale także wszystkie osoby w podeszłym wieku, powinny zadbać o odpowiednią suplementację preparatami witaminowymi przez cały rok. Szczególną uwagę należy zwrócić na witaminę D3, której niedobór może skutkować wieloma problemami ogólnoustrojowymi. Niezwykle ważne jest także prawidłowy poziom witamin B6 i B12.

Mówiąc o problemach z połykaniem pokarmów, warto wspomnieć o prawidłowym stanie uzębienia. Ubytki w uzębieniu często są przyczyną nieprawidłowego rozdrabniania pokarmów, które przecież jest jednym z pierwszych procesów trawienia. Dlatego u pacjentów, szczególnie osób starszych, które uskarżają się na problem z połykaniem, należy także skontrolować stan jamy ustnej oraz uzębienia.