Prof. dr hab. n. med. Aleksandra Lesiak

Profesor dermatologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Wystawiając skórę na działanie promieni słonecznych, bezwzględnie należy korzystać z wysokiej jakości kremów z filtrem. Dotyczy to szczególnie osób z problemami dermatologicznymi oraz dzieci.

Jakie są główne zagrożenia związane z ekspozycją na słońce dla ogółu populacji osób zdrowych, a jakie dla osób z różnymi problemami dermatologicznymi?

Zagrożenia związane z nadmierną i nieostrożną ekspozycją skóry na słońce możemy podzielić na krótkoterminowe oraz długoterminowe. Do tych pierwszych zaliczamy klasyczne oparzenia słoneczne, których efektem jest utrzymujące się przez kilka dni pieczenie i swędzenie. W perspektywie długoterminowej mówimy już podwyższonym ryzyku wystąpienia nowotworów skóry, w tym czerniaka. Ponadto słońce jest bardzo istotnym czynnikiem uszkadzającym włókna kolagenowe, przez co skóra staje się szara, zmarszczona, z porami. To efekt tzw. fotostarzenia.

Jeśli chodzi o osoby z problemami dermatologicznymi, to popularny mit mówi o tym, że pod wpływem światła następuje pogrubienie warstwy rogowej, co pozornie blokuje wydzielanie przez skórę łoju czy serum. Jest to jednak mylne twierdzenie, bo kilka tygodni później dochodzi do efektu odbicia i następuje nadprodukcja łoju wraz z zaostrzeniem zmian skórnych – pojawiają się dodatkowe grudki, cysty, krosty. Osoby z przewlekłymi problemami dermatologicznymi muszą więc szczególnie chronić się przed słońcem – nawilżać skórę i używać filtrów.

Istnieją specjalne zalecenia dla osób z grupy wysokiego ryzyka, takich jak osoby z historią nowotworu, chorób autoimmunologicznych czy wysokim ryzykiem nowotworu skóry?

Takie osoby muszą absolutnie stosować fotoprotekcję i po prostu unikać promieni słonecznych, które sprzyjają rozwojowi chorób autoimmunologicznych. Zalecam stosowanie specjalnej odzieży zasłaniającej skórę rąk, nóg, karku, a także noszenie okularów przeciwsłonecznych i czapki. Obowiązkowe są również mocne kremy z filtrami aplikowane na 30 minut przed wyjściem na słońce.

Jakie są najnowsze badania dotyczące bezpieczeństwa filtrów słonecznych dla ludzi i środowiska?

Od wielu lat kremy z filtrem są obiektem badań pod kątem bezpieczeństwa dla ludzi i wpływu na środowisko naturalne. Cześć szkodliwych substancji czy produktów zostało już wycofanych przez dyrektywy unijne. Te, które zostały dopuszczane do użytku, są bezpieczne zarówno dla środowiska, jak i ludzi. Należy jednak korzystać jedynie z certyfikowanych, atestowanych i dopuszczonych w Polsce produktów. Najlepiej filtry słoneczne kupować więc w aptekach. Ponadto niektóre kremy z filtrem, choć z odpowiednimi atestami, w indywidualnych przypadkach mogą wywoływać fotoalergiczne zmiany skórne. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem.

Jakie są zalecenia dotyczące stosowania produktów z filtrem słonecznym u niemowląt i dzieci, a także jak zachęcić rodziców i starsze dzieci do ich stosowania w warunkach ekspozycji słonecznej?

Dzieci do 4. roku życia w ogóle nie powinny być wystawione na oddziaływanie słońca. Starsze, przy dłuższej zabawie na słońcu, powinny mieć zasłonięte ciało – ramiona, nogi, plecy, kark. Konieczne jest również nakrycie głowy oraz specjalne, dziecięce filtry z kremem, gdyż na delikatną, dziecięcą skórę nie powinno się stosować dorosłych kremów. Warto wybrać produkty rekomendowane przez np. Instytut Matki i Dziecka.

Jakie są główne różnice między produktem z filtrem słonecznym a wyrobem medycznym do ochrony przed słońcem?

Różnice dotyczą dyrektyw unijnych, ponieważ wyroby medyczne muszą być odpowiednio przebadane, przejść proces obserwacji oraz późniejszej certyfikacji przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych. Natomiast z perspektywy użytkownika nie ma większego znaczenia, czy chroni się przed słońcem dobrej jakości kremem, czy wyrobem medycznym. Jeśli jednak ktoś ma nawracające problemy skórne, rogowaciejącą skórę, przebarwienia czy trądzik, to zdecydowanie powinien korzystać z bardziej specjalistycznych wyrobów medycznych.