Prawidłowo dobrane kosmetyki absolutnie nie są przeciwwskazane do stosowania w trakcie leczenia.

Prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba

Kierownik II Katedry Dermatologii, Kliniki Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej UM w Łodzi, Ordynator Oddziału Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej WSS im. dr Wł. Biegańskiego w Łodzi

Czym się różni trądzik osób dorosłych od tego, który pojawia się u młodzieży?

W ciągu ostatnich lat z problemem zmian trądzikowych coraz częściej borykają się pacjenci po trzydziestce lub starsi. Trądzik u dorosłych wyraźnie różni się od trądziku młodzieńczego pod względem objawów, a także leczenia. Objawy trądziku młodzieńczego wynikają z burzy hormonalnej w okresie pokwitania manifestując się jako zaskórniki, grudki, krostki, czy guzy i torbiele w okolicach łojotokowych. W przeciwieństwie do młodszych pacjentów, u dorosłych charakterystyczne są wykwity o podobnym charakterze na dolnej części skóry twarzy (żuchwie, brodzie, w okolicy ust, na szyi. Przebieg choroby jest często mniej dynamiczny, często wymagającej długotrwałej terapii miejscowej lub ogólnej. Istotne jest uwzględnienie u chorego możliwie współistniejących zaburzeń hormonalnych, które mogą prowokować bądź nasilać istniejące zmiany trądzikowe. Odpowiednia pielęgnacja skóry, prowadzenie zdrowego życia oraz konsultacja specjalistyczna może w dużym stopniu zapobiec powstawaniu przebarwień pozapalnych bądź blizn potrądzikowych.

Jakie są przyczyny powstawania trądziku u dorosłych?

W przeciwieństwie do trądziku młodzieńczego przyczyny powstawania wykwitów trądzikowych u dorosłych nie są do końca wyjaśnione. Trądzik u dorosłych najczęściej dotyka kobiety, które są aktywne zawodowo. Z obserwacji dorosłych pacjentów wynika, że większą skłonność do trądziku mają osoby będące podatne na stres, palące papierosy oraz nieregularnie odżywiające się m.in. przetworzoną żywnością, dietą bogatą w węglowodany. Wyraźną wartość ma odstawienie tabletek antykoncepcyjnych jak również zaburzenia hormonalne tj. w przebiegu zespołu policystycznych jajników. Jest to spowodowane wzrostem stężenia męskich hormonów płciowych – androgenów.

Ponadto, nieodpowiednia pielęgnacja skóry może prowadzić do zaczopowania ujść przewodów łojowych, a w konsekwencji do tworzenia się zaskórników. Produkowanie w nadmiernych ilościach łoju przez gruczoły łojowe oraz mas rogowych prowadzi do postępu choroby tworząc idealne warunki do rozwoju bakterii beztlenowych. Konsekwencją zdarzeń jest pojawienie się zmian grudkowych, krostkowych a nawet guzów czy ropnych torbieli. Niestety, takie wykwity skórne często wymagają odpowiednio długotrwałej terapii oraz cierpliwości w leczeniu ze strony pacjenta.

Trądzik jest dużym problemem estetycznym dla osób, które się z nim zmagają. Szczególnie kobiety starają się ukryć zmiany skórne, np. aplikując makijaż. Czy jego stosowanie ma wpływ na leczenie?

Jak wiadomo trądzik jest dużym problem estetycznym do osób, które się z nim zmagają. Radykalnie obniża jakość życia, jak i często ogranicza kontakty społeczne. Wynika to ze strachu „co o mnie ludzie pomyślą” lub „wyglądam tak źle, że nikt nie powinien mnie widzieć”. Z tego powodu często zmiany skórne ukrywane są pod grubą warstwą makijażu. W gabinecie dermatologicznym często słyszymy pytanie od tychże pacjentów, czy stosowanie makijażu ma wpływ na prowadzone leczenie. Należy jasno podkreślić, że prawidłowo dobrane kosmetyki, absolutnie nie są przeciwwskazane do stosowania w trakcie leczenia, a nawet – dodałbym – są często ważnym elementem w procesie terapeutycznym. Nie wspominając już o aspekcie psychologiczno-społecznym. Należy pamiętać, że odpowiedni kosmetyk powinien być dobrany przez lekarza włączającego leczenie. Obecnie na rynku farmaceutycznym mamy bardzo wiele produktów o różnych mechanizmach działania. Są to preparaty zarówno miejscowe jak i ogólne. Dlatego ich dobór powinien być zarekomendowany indywidualnie dla każdego pacjenta.

W jaki sposób pacjenci dermatologiczni powinni dobierać produkty do kamuflażu – jeśli ich stosowanie jest konieczne?

Pacjenci borykający się problem trądziku przy wyborze produktu kosmetycznego powinni przede wszystkim zwrócić uwagę czy produkt nie jest komedogenny. Co to znaczy? Oznacza to, że nie będzie sprzyjał powstawaniu zaskórników, które są nieodłącznym elementem cery trądzikowej. Większość dostępnych kosmetyków ma umieszczoną taką informację na opakowaniu. Często też jest oznaczenie, że produkt przeznaczony jest do cery trądzikowej.

Moim zdaniem, preparatem, który często przyczynia się do pogłębienia zmian trądzikowych, a nawet ich wywołania są podkłady. Młodzi ludzie często kupują preparaty modne lub w „promocji”, uważając, że służą one do zamaskowania problemu skórnego lub upiększenia i nie mogą wpływać na chorobę. Jest dokładnie odwrotnie. Jakość i personalizacja podkładu do cery trądzikowej ma istotne znaczenie. Należy też dodać, że cena często bywa korzystniejsza od tej z „promocji”, więc bariera finansowa nie odgrywa tu żadnej roli. Na podkład można stosować oczywiści puder. W tym przypadku zaleca się pudry mineralne. W przypadku zmian punktowych można doraźnie zastosować miejscowo korektor kamuflujący. Jest to idealny wybór również w przypadku starych przebarwień pozapalnych. W trakcie terapii dermatologicznej należy też pamiętać o właściwym oczyszczaniu twarzy, zarówno z makijażu jak i produktów leczniczych. Na półkach drogerii mamy szeroki wachlarz delikatnych płynów myjących, więc tu wybór wydaje się już łatwy.

Podsumowując, pragnę dodać, że zawsze stosowane preparaty należy przedyskutować z lekarzem dermatologiem, który idealnie dobierze preparat.

Na co latem powinni zwracać szczególną uwagę pacjenci z cerą problematyczną?

Cera problematyczna wymaga szczególnej pielęgnacji z uwzględnieniem kosmetyków dedykowanych poszczególnym problemom. Postępowanie to jest zależne m.in od rodzaju cery, ponieważ zarówna cera wrażliwa jaki skłonna do zmian trądzikowych wymaga odpowiedniego doboru produktów kosmetycznych i leczniczych. Na podstawie prawidłowej oceny stanu skóry można wdrożyć odpowiednią codzienną pielęgnacją, a w razie konieczności wprowadzić również ukierunkowane leczenie. Pacjenci na co dzień powinni pamiętać o stosowaniu środków przede wszystkich niekomedogennych, przeznaczonych dla ich rodzaju cery. Warto oczyścić skórę twarzy przed nałożeniem nowego środka preparatami przeznaczonymi do konkretnego rodzaju cery. Jak również odpowiednia ochrona przez promieniowaniem UV jest wskazana poprzez zastosowanie produktów z wysokim wskaźnikiem SPF. Konsekwencją tego jest odpowiednie zabezpieczenie skóry przez powstawaniem przebarwień. Warto także pamiętać o szkodliwym wpływie na cerę prowadzenia niehigienicznego trybu życia, tj. nieprawidłowe odżywianie, nikotyznim, brak snu, ograniczona ilość snu czy ekspozycja na nadmiar stresu.