Atopowe zapalenie skóry dotyczy najczęściej dzieci i objawia się między innymi silnym świądem. Aby pomóc choremu, należy wdrożyć specjalistyczne leczenie.

Prof. dr hab. n. med. Adam Reich

Zakład i Klinika Dermatologii, Uniwersytet Rzeszowski

Kto najczęściej choruje na atopowe zapalenie skóry?

Jest to choroba, która w największym stopniu dotyczy dzieci. Z czasem u części pacjentów dochodzi do stopniowego wygaszania procesu chorobowego, aczkolwiek wiemy również, że część osób chorując w dzieciństwie, choruje także w dorosłości. U części osób występuje okres całkowitego wyciszenia choroby np. w okresie dojrzewania, ale później choroba może powrócić. Coraz częściej mówi się też o atopowym zapaleniu skóry o późnym początku u osób, które nie miały w wywiadzie cech atopowego zapalenia skóry, a nagle w wieku dorosłym zaczynają chorować. W grupie osób dorosłych atopowe zapalenie skóry dotyczy maksymalnie 5 proc. populacji. Natomiast w wieku dziecięcym obserwujemy stopniowy wzrost częstości zachorowań – ma je nawet do 30 proc. dzieci, co oznacza, że jest to problem bardzo częsty.

Jakie objawy najczęściej wskazują na tę chorobę?

Choroba ma trzy okresy: niemowlęcy, dziecięcy i dorosły. W tych poszczególnych okresach lokalizacja zmian skórnych i manifestacja kliniczna nieco się różnią. Niewątpliwie podstawowym objawem dotyczącym niemalże wszystkich pacjentów jest świąd skóry. Trzeba pamiętać, że nie jest to błahy objaw, gdyż nierzadko przez pacjentów porównywany jest do przewlekłego bólu. Drugą cechą skóry atopowej jest nadmierna suchość, która wynika z różnego rodzaju mikrodefektów genetycznych. Te z kolei prowadzą do uszkodzenia bariery naskórkowej, co sprzyja wnikaniu alergenów i niektórych drobnoustrojów, a w rezultacie powstaje stan zapalny. U osób starszych zmiany AZS lokalizują się w okolicach zgięciowych, czyli dołach łokciowych, podkolanowych, na szyi i twarzy.

Dlaczego jako wsparcie klasycznego leczenia przeciwzapalnego u osób z AZS rekomendowane są także kąpiele w podchlorynie sodu?

Kąpiele w podchlorynie sodu, czyli w chlorze aktywnym, stosowane u dzieci i dorosłych mają działanie przeciwbakteryjne i poprzez to łagodzące objawy AZS. O ile są właściwie stosowane, to takie kąpiele są bezpieczne. Warto podkreślić, że skóra u osób z AZS często wykazuje kolejny defekt – samodzielnie nie wytwarza naturalnych antybiotyków, które mogłyby ją ochronić przed bakteriami. Tym samym na skórze pacjentów z AZS bardzo często bytuje gronkowiec złocisty, który, chociaż na zdrowej skórze nie powoduje szkód, to u osób z AZS wywołuje stan zapalny. Dzięki delikatnej kąpieli z dodatkiem roztworu podchlorynu sodu o odpowiednim stężeniu bakterie są niszczone, umożliwiając tym samym powstawanie właściwej flory bakteryjnej, co z kolei łagodzi objawy AZS. Istotne jest, by po krótkiej kąpieli, osuszyć dokładnie skórę, a także nałożyć emolient.

Dlaczego tak ważne jest wdrożenie kąpieli oraz pozostałych form leczenia? Jakie są konsekwencje nieleczenia atopowej skóry?

Wykazano, że jeśli AZS jest niekontrolowane, to zwiększa się ryzyko rozwoju astmy oskrzelowej oraz innych chorób alergicznych. Dlatego, jeśli leczymy pacjenta, to nie tylko poprawiamy stan skóry i zmniejszamy lub całkowicie usuwamy objawy choroby, ale też chronimy pacjenta przed innymi, poważnymi chorobami.

Czy chorzy na tę przypadłość w kontekście zbliżającego się lata powinni bardziej przykładać uwagę o dbałość swojej problematycznej skóry?

Rekomendacje do wszystkich osób są takie, by chronić skórę przed słońcem, które przyczynia się np. do powstawania zmian nowotworowych na skórze. Dodatkowo, u części chorych na AZS pod wpływem słońca dochodzi do pogorszenia stanu skóry, dlatego powinni oni unikać słońca, pamiętając jednak o odpowiedniej ochronie przeciwsłonecznej.