Prof. dr hab. n. med. Iwona Hus
Prezes Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów
Dotyczy ona około 20 proc. populacji i dotyka przede wszystkim kobiety, w szczególności te miesiączkujące, mające obfite krwawienia, a także te będące w ciąży. Jak objawia się niedokrwistość z niedoboru żelaza?
Właściwie tak samo jak ta występująca z innych przyczyn, czyli m.in. ogólnym zmęczeniem, osłabieniem, zmniejszeniem wydolności wysiłkowej, ponadto może pojawić się bladość powłok oraz tachykardia. Dodatkowo mogą być również zauważalne objawy niedoboru żelaza jako pierwiastka śladowego, takie jak nadmierne wypadanie włosów, łamliwość paznokci, a nawet zaburzenia odporności.
Gdy już chory trafia do lekarza – jak diagnozuje się niedokrwistość z niedoboru żelaza?
Konieczne jest wykonanie specjalistycznych badań i tak na początku należy ocenić gospodarkę żelazową, czyli przede wszystkim oznaczyć stężenie ferrytyny, które jest znacznie ważniejsze niż oznaczenie stężenia żelaza. Ważne jest także aby w przypadku niedokrwistości sprawdzić, czy u chorego nie występują zaburzenia w obrębie innych parametrów morfologii krwi, krwinek białych czy płytek krwi. Następnie należy poszukać przyczyny niedokrwistości (np. przeprowadzić diagnostykę przewodu pokarmowego) i dopiero wtedy, można zastosować konkretne leczenie.
Który z jonów żelaza występujący w pożywieniu oraz lekach dostępnych na rynku wchłania się lepiej – żelazo Fe2+ czy Fe3+?
Zdecydowanie lepiej wchłania się żelazo hemowe, czyli mające formę dwuwartościową (Fe2+), którego jest w pokarmach znacznie mniej niż niehemowego. Warto jednak pamiętać, że istnieje wiele czynników, które wpływają na wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Istotne jest przede wszystkim to, co konkretnie jemy z produktami zawierającymi żelazo. I tak warto pamiętać, by nie popijać ich mlekiem, kawą czy herbatą, lecz wodą oraz by spożywać je w towarzystwie produktów zawierających witaminę C.
Czym może skutkować nieleczona niedokrwistość z niedoboru żelaza? Jak długo powinno trwać leczenie niedokrwistości doustnymi preparatami żelaza? O czym pamiętać po zakończeniu leczenia, aby objawy nie powróciły?
Należy pamiętać, że w leczeniu niedokrwistości najważniejsze jest znalezienie przyczyny jej występowania. Chociaż w większości wynika np. ze zwiększonego zapotrzebowania na ten pierwiastek, jak chociażby u kobiet w ciąży, to zdarza się, że może być pierwszym objawem groźnych chorób takich jak chociażby choroba wrzodowa czy nowotwory przewodu pokarmowego. Dlatego też tak ważna jest skrupulatna diagnostyka, a nie tylko wdrożenie preparatów zawierających żelazo. Gdy jednak już znamy przyczynę, leczeniem z wyboru jest doustne uzupełnienie żelaza, które zwykle stosuje przez kilka miesięcy. Istotne jest także to, by po zakończeniu leczenia kontrolować stężenie ferrytyny.
