Co roku ok. 19 tys. Polek dowiaduje się, że jest chorych na raka piersi, a większość przypadków nie ma podłoża genetycznego.
Dr Paweł Kabata
Chirurg onkolog, autor książki „O chirurgii inaczej”
Podstawą do skutecznego leczenia jest wczesne wykrycie nowotworu oraz prowadzenie terapii przez zespół złożony z lekarzy różnych specjalizacji.
Czym jest rak piersi i jakie są jego objawy?
Rak piersi to nowotwór złośliwy, który dotyczy tylko gruczołu piersiowego, a więc tylko tego, co znajduje się pod skórą. Najczęstszym objawem, z którym pacjentki się zgłaszają, jest wyczuwalny palcami guzek w okolicy piersi. Natomiast dzięki technologii diagnostycznej – badaniom USG, mammografii, ultrasonografii – wiele przypadków rozpoznawanych jest bez typowych objawów zewnętrznych. Do rzadszych symptomów raka piersi zaliczyć można też zaciągniętą skórę piersi, znaczący obrzęk i zaczerwienie skóry wokół piersi lub wyciek patologiczny z brodawki sutkowej. Podkreślę jednak, że te dwa ostatnie objawy nie muszą jednoznacznie oznaczać raka piersi.
Ile Polek co roku zapada na ten nowotwór?
Przyjmuje się, że w Polsce mamy ok. 19 tys. nowych zachorowań każdego roku i ta liczba – podobnie jak na świecie – stale rośnie. Według statystyki WHO rak piersi jest obecnie najczęstszym nowotworem złośliwym ogółem, niezależnie od płci chorych. Ta tendencja wzrostowa nie jest spowodowana coraz powszechniejszym dostępem do badań profilaktycznych, gdyż niestety obserwujemy proces rozszerzania się populacji kobiet, które zapadają na raka piersi – dziś już nikogo nie dziwi pacjentka poniżej 40. roku życia. Postęp w diagnostyce pozwala nam natomiast na rozpoczęcie leczenia we wcześniejszej fazie rozwoju nowotworu, co znacznie poprawia rokowania pacjentek.
Czy jest możliwość określenia predyspozycji do zachorowania na raka piersi?
Niektóre przypadki są uwarunkowanie genetycznie, gdy u pacjentek występują mutacje w jednym z kilku genów odpowiedzialnych za raka piersi oraz przypadki tzw. silnej agregacji rodzinnej, gdy na raka zapadają krewne w jednej linii. Zdecydowana większość przypadków jest jednak „spontaniczna”. Oczywiście do pewnego stopnia prawdopodobieństwo raka piersi wzrasta u kobiet mających pewne predyspozycje, jak np. bogato gruczołową budowę piersi, wczesną miesiączkę czy późną menopauzę. Czynniki związane ze stylem życia też zwiększają ryzyko zachorowań, a niestety żyjemy coraz szybciej i coraz mniej zdrowo.
Jak można poprawić wczesną wykrywalność nowotworu?
Najważniejsza jest kwestia świadomości społecznej i promocji badań profilaktycznych. Jako Polacy boimy się badać, by czasem nie dowiedzieć się o chorobie. Tymczasem profilaktyka jest absolutnie najważniejsza. Widzimy to zwłaszcza w czasach pocovidowych, gdy wiele osób zaniechało lub nie mogło wykonać terminowo badań okresowych, co teraz przekłada się na większą liczbę wykryć bardziej zaawansowanego stadium raka. Z drugiej strony widzimy też, że pojawia się coraz więcej akcji informacyjnych oraz zachęt do badań profilaktycznych wśród kobiet z jednej rodziny czy między przyjaciółkami.
Jakie są metody leczenia nowotworu piersi?
Są trzy główne metody: chirurgiczna, systemowa i radioterapia. Żadna z nich nie jest lepsza lub gorsza, one się na ogół wzajemnie uzupełniają i razem stanowią trzy filary skutecznego leczenia. Niezwykle istotnym elementem terapii jest wymóg, by była ona prowadzona w specjalistycznych ośrodkach, w których pracują lekarze bardzo wielu specjalizacji, którzy mają doświadczenie z leczenia wielu różnych przypadków. Ważne, żeby decyzja o sekwencji leczenia była podejmowana konsyliarnie przez zespół złożony z onkologa, radioterapeuty, chirurga, psychologa czy patologa. Dzięki wspólnej decyzji możemy ustalić optymalną ścieżkę leczenia. Główną bolączką naszego systemu są oczywiście kwestie finansowe, przez co dostęp do wielu metod stosowanych w bogatszych krajach jest w Polsce mocno ograniczony. Paradygmatem w leczeniu chirurgicznym jest dążenie do zachowania piersi pacjentki, co w najlepszych na świecie ośrodkach specjalistycznych udaje się w aż 80-90 proc. przypadków.
Jak wygląda codzienne życie chorych na raka piersi?
Stan pacjentek w trakcie terapii może być bardzo różny, w zależności od biologii nowotworu i organizmu chorej. Jeśli mówimy o delikatnej wersji raka, to leczenie jest mało uciążliwe – wystarczy godzinna operacja, wsparta kilkoma dniami radioterapii, po której pacjentka jest w pełni wyleczona i wraca do normalnego życia. Oczywiście już na zawsze pozostaje pod nadzorem i przez kilka lat przyjmuje tabletki, ale w takich przypadkach mówimy, że nowotwór był jedynie nieprzyjemnym epizodem życia kobiety. Trudniejsze przypadki wymagają 4-5 miesięcy chemioterapii oraz leczenia chirurgicznego, co łącznie może trwać około roku. To, jak pacjentka żyje przez te kilka-kilkanaście miesięcy terapii zależy od jej organizmu – na ile jest osłabiony, na ile źle znosi leki i naświetlanie.
