Skip to main content
Home » Neurologia » Współczesne oblicze PTSD – jak radzić sobie z nowymi wyzwaniami traumy?
Neurologia

Współczesne oblicze PTSD – jak radzić sobie z nowymi wyzwaniami traumy?

Ewelina Naturia Pańczyk

Psychotraumatolog, terapeuta VR, Centrum Zdrowia Psychicznego i Terapii w Wirtualnej Rzeczywistości, Instytut Świadomości w Warszawie

Zespół stresu pourazowego (PTSD) był przez dekady kojarzony głównie z doświadczeniami wojennymi czy przemocą fizyczną. Współczesny świat jednak przynosi nowe wyzwania, które stają się przyczynami traumy psychicznej. Pandemia COVID-19, zmiany klimatyczne, przemoc domowa czy cyberprzemoc to zjawiska, które znacząco wpływają na zdrowie psychiczne ludzi na całym świecie. W tym artykule przyjrzymy się nowym źródłom PTSD oraz metodom terapeutycznym dostosowanym do współczesnych potrzeb.

Nowe źródła PTSD w XXI wieku

Pandemia COVID-19
Pandemia była globalnym doświadczeniem stresu i niepewności, które u wielu osób pozostawiło głębokie ślady psychiczne. Izolacja, utrata bliskich, destabilizacja finansowa czy długotrwałe problemy zdrowotne prowadzą do objawów PTSD, takich jak lęki, flashbacki czy problemy z koncentracją.

Zmiany klimatyczne i katastrofy naturalne
Pożary, powodzie, huragany i inne ekstremalne zjawiska pogodowe stają się coraz częstsze. Ludzie, którzy doświadczyli utraty domów, bliskich czy poczucia bezpieczeństwa, często zmagają się z traumą określaną jako eco-trauma. Strach przed przyszłością w kontekście zmian klimatycznych również wpływa na ich zdrowie psychiczne.

Przemoc domowa – fizyczna i psychiczna
Przemoc w relacjach bliskich pozostaje jedną z głównych przyczyn traumy. Ofiary przemocy, zarówno fizycznej, jak i psychicznej, zmagają się z długotrwałymi skutkami, takimi jak utrata poczucia własnej wartości, zaburzenia lękowe czy poczucie bezradności.

Cyberprzemoc i trauma technologiczna
Nękanie online, groźby czy publiczne upokorzenia w mediach społecznościowych powodują, że cyberprzemoc staje się współczesnym źródłem PTSD. Ofiary często doświadczają lęków, izolacji społecznej i obniżonej samooceny.

Metody terapeutyczne w leczeniu PTSD

Terapia traumy

Terapia traumy polega na identyfikacji, przetwarzaniu i integracji trudnych doświadczeń w sposób, który zmniejsza ich wpływ na codzienne życie pacjenta. Proces leczenia przebiega w trzech fazach:

  • Stabilizacja: Nauka strategii radzenia sobie z lękiem i regulacji emocji.
  • Przetwarzanie traumy: Bezpieczna konfrontacja z traumatycznymi wspomnieniami w celu ich zintegrowania.
  • Integracja: Odbudowa zasobów emocjonalnych i zdolności do budowania zdrowych relacji.

Techniki stosowane w terapii traumy:

  • Narracyjna terapia traumy – pomaga pacjentom zrozumieć swoją historię i nadać jej nowe znaczenie.
  • Wyobrażeniowe techniki regulacji emocji – np. wizualizacja „bezpiecznego miejsca” wspierająca poczucie spokoju.

Terapia schematów

Trauma często prowadzi do destrukcyjnych schematów myślowych, takich jak „świat jest niebezpieczny” czy „nigdy nie będę wystarczający”. Terapia schematów pomaga identyfikować i zmieniać te wzorce poprzez pracę z wyobraźnią, analizę trybów (np. tryb dziecka skrzywdzonego) oraz techniki przeformułowania myślenia.

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)

CBT skupia się na zmianie negatywnych przekonań i zachowań wynikających z traumy. Stosowane techniki obejmują:

  • Rekonstrukcję poznawczą: Zmianę przekonań związanych z poczuciem winy i wstydu.
  • Ekspozycję wyobrażeniową: Stopniowe oswajanie się z trudnymi wspomnieniami w kontrolowanym środowisku.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR)

TSR wspiera pacjentów w budowaniu zasobów emocjonalnych i rozwijaniu strategii radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. TSR koncentruje się na identyfikacji pozytywnych wyjątków i celów, co wzmacnia poczucie sprawczości.

Nowoczesne podejście – Terapia VR

Terapia wirtualnej rzeczywistości (VR) to jedno z najbardziej innowacyjnych narzędzi w leczeniu PTSD. Medyczna i terapeutyczna technologia VR, umożliwia pacjentom immersyjne doświadczenie w pięknym i przyjemnym terapeutycznym środowisku.

Jak działa terapia VR?

  • Pacjent przenosi się do wirtualnego środowiska, gdzie za pomocą ćwiczeń relaksacyjnych i wizualizacji redukuje stres i napięcie.
  • Sesje obejmują immersyjne techniki wspierające przetwarzanie traumy, regulację emocji oraz poprawę nastroju.

Korzyści terapii VR:

  • Redukcja objawów PTSD, lęku i depresji.
  • Poprawa funkcji poznawczych i koncentracji.
  • Bezpieczne oswajanie się z trudnymi wspomnieniami.
  • Regulacja układu nerwowego i zmniejszenie hiperwzbudzenia.

Terapia VR jest szczególnie skuteczna dla osób z PTSD, które doświadczyły przemocy domowej, traumy migracyjnej czy katastrof naturalnych.

Efekty terapii PTSD

Skuteczna terapia PTSD prowadzi do:

  • Redukcji objawów takich jak flashbacki, lęki i nadmierne napięcie.
  • Poprawy zdolności do budowania zdrowych relacji.
  • Odbudowy poczucia bezpieczeństwa i nadziei na przyszłość.

Współczesne PTSD wymaga nowoczesnych i zróżnicowanych metod terapeutycznych, które odpowiadają na zmieniające się potrzeby pacjentów. Połączenie klasycznych podejść, takich jak terapia schematów czy CBT, z nowoczesnymi technologiami, jak VR, otwiera nowe możliwości leczenia. Dzięki tym narzędziom pacjenci mogą skutecznie przepracować trudne doświadczenia, odzyskać równowagę i zbudować życie w zgodzie ze sobą. W obliczu dynamicznie zmieniającego się świata, zintegrowane podejście do terapii PTSD to klucz do skutecznego radzenia sobie z nowymi wyzwaniami traumy.

Next article
Home » Neurologia » Współczesne oblicze PTSD – jak radzić sobie z nowymi wyzwaniami traumy?
Neurologia

Migrenę trzeba leczyć

Dr n. med. Iwona Rościszewska-Żukowska

Specjalista neurolog, Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 2 w Rzeszowie, Uniwersytet Rzeszowski

Kiedyś migrenicy byli przedmiotem drwin i złośliwości. Dziś o ich chorobie wiemy już dużo więcej, a przede wszystkim umiemy ją leczyć.

Czym jest migrena i jak odróżnić ją od bólu głowy?

Migrena to nie tylko ból głowy, lecz przewlekła choroba układu nerwowego. Powoduje nadreaktywność mózgu na czynniki zewnętrzne, takie jak m.in. stres lub odprężenie po nim, czy zbyt długi albo zbyt krótki sen. Napad migreny przebiega w czterech fazach. Faza prodromalna, która może pojawić się nawet dzień przed bólem głowy z objawami zwiastunowymi: t.j. nadwrażliwość na światło, dźwięki czy zapachy, a także nudności czy rozdrażnienie. W fazie aury, która może trwać do 60 minut typowe są zaburzenia widzenia (aura wzrokowa). Faza bólu trwa od 4 do nawet 72 godzin. Ból migrenowy to średni lub ciężki ból połowiczy, pulsujący i narastający przy każdej aktywności fizycznej, z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami albo nadwrażliwością na światło i dźwięki. Potem przychodzi faza ponapadowa, trwająca nawet kilka dni. Pacjent jest wówczas zmęczony, rozdrażniony, nie może się skupić.

Czy pacjent może się leczyć sam?

Może przyjmować leki przeciwbólowe, ale istotą jest rozpoznanie choroby. Trzeba się udać do neurologa, który postawi właściwe rozpoznanie. Od tego zależy dalsze postępowanie. Wiedzę o chorobie można natomiast czerpać np. z poświęconych jej stron tematycznych.

Czym się różni leczenie profilaktyczne od doraźnego?

Leczenie doraźne ma na celu przerwanie napadu migreny. Stosuje się w nim proste lub złożone leki przeciwbólowe albo tryptany. Leczenie przewlekłe pozwala zmniejszyć częstość napadów, poprawić jakość życia.  

Czy profilaktyka jest konieczna?

W migrenie epizodycznej z rzadkimi napadami (np. raz na 3 miesiące) nie włączamy leczenia profilaktycznego, ale jeśli napady są częste, to jest ono konieczne. Niewłączenie go powoduje przewlekanie się migreny – pacjent ma co najmniej 15 dni z bólem głowy w miesiącu, pojawiają się bóle z nadużycia leków. Zaburza to komfort życia i praktycznie eliminuje człowieka z aktywności społecznej i zawodowej.

Next article