Zestaw objawów menopauzy: każda kobieta ma inny

Potwierdzonych jest łącznie ponad 30 różnych objawów menopauzy. Około 80 proc. kobiet ma jakieś z nich, ale zestaw objawów menopauzy jest dla każdej kobiety różny. Jest też różnie warunkowany – mówi Emilia Pobiedzińska, autorka Instagramowego profilu spauzowana. Po czym poznać, że kobieta wchodzi w okres menopauzy?

Emilia Pobiedzińska

Autorka, aktywistka i edukatorka menopauzalna, trener. Pomaga kobietom uzyskać MOC w Menopauzie. Budowanie świadomości społecznej – to jej specjalność.
instagram.com/spauzowanapl

Czy jest sposób, aby określić, kiedy kobieta wchodzi w okres menopauzy? Co może dać nam sygnały, że wchodzimy w nowy okres?

Sposobem na to mogą być badania, choć tak naprawdę klinicyści odradzają je, szczególnie gdy kobieta jest w wieku ok. 45 lat. Labilność hormonów jest wtedy znacząca i jednego dnia mają jakiś stan i wynik, a drugiego zupełnie inny. Najważniejsze są objawy. To one, mierzone skalą, dają rozpoznanie okresu okołomenopauzalnego. O ile średnia wieku kobiet w Polsce na przejście menopauzy to 51 lat, o tyle objawy na pewno zaczynają się u kobiet już około 40. roku życia. Są one nietypowe, bo związane przede wszystkim z mózgiem – psychiką, brakiem snu, zmianami nastroju czy stanami lękowymi. Często są to objawy depresyjne, drażliwość, zaniki pamięci, zamglenia mózgu czy zmęczenie psychiczne.

Kobiety często nie będą tego wiązały z okresem okołomenopauzalnym, dlatego że w wieku około 40 lat są zmęczone, bo zwykle mają małe lub dorastające dzieci, ich rodzice się starzeją, odnoszą sukcesy w pracy lub coś się na tym polu zmienia. Nerwy i zmęczenie są więc czymś, co towarzyszy im praktycznie non stop. Trudno te zmiany dostrzec, a to one zawsze występują w tym okresie i są tymi pierwszymi, a dopiero potem dochodzą inne, związane z ciałem.

Jakich więc objawów związanych z ciałem można się spodziewać? Czy menopauza zawsze oznacza ten sam zestaw objawów?

Ze zmian cielesnych pierwszymi są zmiany menstruacyjne, czyli zmienna częstotliwość miesiączek, prowadząca ostatecznie do ich ustania. Do tego dochodzą problemy układu moczowo-płciowego – suchość pochwy, dyskomfort podczas stosunku i zmiany w pęcherzu moczowym. Zmienia się też układ mięśniowo-szkieletowy, czyli spada napięcie mięśni i następuje ich zanikanie. Pojawiają się bóle stawów czy osteoporoza. Zmienia się też metabolizm, smak czy odczuwanie zapachów, inna jest też wrażliwość na hałas.

Często pojawiają się zaburzenia rytmu serca czy nowe alergie. Potwierdzonych jest łącznie ponad 30 różnych objawów. Około 80 proc. kobiet ma jakieś z nich, ale ich zestaw jest dla każdej kobiety różny i różnie też warunkowany – przez czynniki genetyczne, ogólny stan zdrowia, kondycję czy wiek wejścia w transformację menopauzalną.

dojrzała kobieta patrząca za okno, wśród kwiatów, opisująca zestaw objawów menopauzy, trzymając kawę w dłoni — Emilia Pobiedzińska: **Wielu partnerów nie zdaje sobie sprawy z tego, że okres okołomenopauzalny zaczyna się już około 40. roku życia.**

Na co się przygotować, kiedy na horyzoncie pojawia się terapia hormonalna? Czy jest to opcja dla każdego konieczna?

Terapia hormonalna na pewno nie jest dla każdej kobiety i dzieje się tak z różnych względów, zarówno zdrowotnych, jak i tych związanych z objawami. Większość kobiet nie chce terapii hormonalnej i się jej boi. Mają przekonanie, że hormony to zło, że ich przyjmowanie doprowadzi albo do raka, albo do otyłości. Źródłem tego jest badanie z 2002 roku, które zostało przeprowadzone na niewłaściwej próbie – u kobiet po 60. roku życia, takich, które były już po menopauzie. Zaczęto im podawać syntetyczne hormony, których dziś już się praktycznie nie używa, zwłaszcza w Europie. Wyniki tych badań zostały wielokrotnie zdementowane, ale do dziś trwa walka ze skutkami tej informacji.

Warto przy okazji podkreślić, że statystycznie więcej kobiet umrze na raka z powodu otyłości niż terapii hormonalnej. Jeżeli kobieta cierpi, ma uderzenia gorąca, doświadcza wielu objawów spowodowanych spadkiem estrogenu, to powinna przemyśleć tę terapię i znaleźć dobrego lekarza, który pomoże dobrać tę najwłaściwszą. Pomoże ona nie tylko lepiej znieść objawy, ale i zapewni kobiecie zdrowie układu nerwowego czy sercowo-naczyniowego.

Jakie badania lub konsultacje warto przeprowadzić, aby lepiej zrozumieć menopauzę?

Dobrze by było, gdyby kobiety mogły przede wszystkim zbadać swoje hormony. Dostępne w aptekach testy nie nadają się tak naprawdę do oceny stanu menopauzy. Dobrze jest sprawdzić 6 hormonów: TSH, FSH, LH, prolaktynę, estradiol i testosteron. Zbadanie ich pozwoli wykluczyć inne choroby, na przykład niedoczynność tarczycy, która zbiega się z objawami menopauzalnymi i często rozwija się u kobiet po czterdziestce. Po sprawdzeniu hormonów ginekolog zaleci badania mammograficzne, USG ginekologiczne, morfologię, badania cholesterolu, cukru czy próby wątrobowe. Dobrą praktyką, często stosowaną w innych krajach, jest notowanie objawów. To ważne, bo dzięki temu kobieta udaje się do lekarza już z konkretną ich listą.

Tu warto też wspomnieć o tym, że każdy lekarz powinien mieć świadomość tego, jakie objawy towarzyszą wchodzeniu w menopauzę, bo dzięki temu będzie mógł lepiej zidentyfikować, że chodzi właśnie o to. Bardzo ważna jest też edukacja – i to już na etapie szkoły podstawowej. Przez to, że jej brakuje, wielu partnerów nie zdaje sobie sprawy chociażby z tego, że okres okołomenopauzalny zaczyna się już około 40. roku życia. Często są wręcz przekonani, że menopauza to coś, co dotyczy starszych pań u schyłku życia.

dojrzała kobieta, opisująca zestaw objawów menopauzy, siedząc przy komputerze na łóżku — Emilia Pobiedzińska: **Potwierdzonych jest ponad 30 objawów menopauzy. Około 80 proc. kobiet ma jakieś z nich, ale zestaw objawów menopauzy jest dla każdej różny.**

Poczucie doskonałej formy fizycznej może być usypiające, bo choroby przewlekłe mogą się rozwijać nawet w bardzo wysportowanym organizmie. Dlatego tak istotna jest profilaktyka i regularne badania choćby podstawowych parametrów zdrowotnych, co może pomóc we wczesnym wykryciu schorzenia przewlekłego.

Zygmunt Chajzer

Dziennikarz, prezenter telewizyjny oraz radiowy

Jak istotna dla pana jest profilaktyka chorób przewlekłych i czy ma pan poczucie, że regularnie wykonuje wszystkie niezbędne badania zdrowotne?

To temat niezwykle ważny dla osób w moim wieku, a ja sam przekonałem się, że regularne badania potrafią uratować życie. Dwa lata temu, podczas kolejnej rundy badań profilaktycznych, okazało się, że mam guza nerki. Nie miałem żadnych niepokojących symptomów i tylko dzięki nawykowi badań kontrolnych udało mi się dość wcześnie wykryć guza i przejść operację. Ta historia zmotywowała wiele osób z mojego otoczenia do wykonania podobnych badań, nawet specjalnie nie musiałem ich zachęcać. Ponadto wielokrotnie przytaczałem mój przypadek w wystąpieniach medialnych i wywiadach, aby dotrzeć do jak największej liczby osób z prostym, ale bardzo ważnym apelem: badajmy się, nie zaniedbujmy profilaktyki.

Czy jako osoba popularna czuje pan, że ma wpływ na postawy życiowe Polaków?

Faktycznie jest to pewien rodzaj zobowiązania społecznego, które jako środowisko osób znanych, popularnych powinniśmy wypełniać. Mamy możliwości kształtowania postaw społecznych, mamy odpowiednie narzędzia i kanały do propagowania pewnych wartości, więc powinniśmy z tego korzystać. Być może nasze osobiste przykłady lub apele uratują komuś życie. To uświadamianie jest szczególnie istotne wobec seniorów – osób po pięćdziesiątce, a szczególnie po sześćdziesiątce. No i mam też wrażenie, że o ile panie jeszcze w miarę troskliwie spoglądają na swoje zdrowie, o tyle panowie zaniedbują ten aspekt swojego życia. Warto więc namawiać panów do badań prostaty, przekonywać, że to żaden wstyd, a wręcz przeciwnie – dbanie o własne zdrowie jest bardzo męskie.

Czy było jakieś jedno wydarzenie w życiu, które sprawiło, że docenił pan zdrowie i zaczął o nie dbać?

Nie było takiego momentu, ja od zawsze starałem się prowadzić aktywny i zdrowy tryb życia. Mimo że mam 68 lat nie odczuwam spadku sił witalnych czy formy. Nadal sporo się ruszam, spędzam dużo czasu na świeżym powietrzu – oprócz pracy w ogródku nadal uprawiam sport: jeżdżę na rowerze, gram w siatkówkę plażową. Mogę więc powiedzieć, że jak na swój wiek jestem w dobrej kondycji.

Natomiast to poczucie aktywności może być usypiające, bo różne paskudztwa mogą się rozwijać nawet w bardzo wysportowanym organizmie. Choroby związane z nadciśnieniem czy choroby onkologiczne przez lata mogą nie ujawniać żadnych symptomów i nieco uśpić potrzebę badań profilaktycznych. Dlatego niezależnie od aktywności fizycznej i formy uważam, że każdy z nas powinien regularnie poddawać się choćby podstawowej kontroli lekarskiej: badaniu krwi, moczu, płuc czy jamy brzusznej.

Jaki jest pana sposób, oprócz aktywności fizycznej, na życie pełne wigoru?

Przede wszystkim nie należy przejmować się tym, na co sami nie mamy wpływu. Nie dodawajmy sobie zmartwień i trosk. Starajmy się też zdrowo odżywiać, choć ja akurat nie jestem tu wzorem – z racji dużej aktywności fizycznej mogę pozwolić sobie na jedzenie wszystkiego, na co mam ochotę. Starajmy się też aktywizować nasz umysł – nie popadajmy w apatię czy samotność. To szczególnie ważne dla seniorów i osób, które zaczynają życie emeryta, aby nie odcinały się od znajomych z pracy i nie zmieniały swoich zdrowych nawyków. Jeśli takie osoby czują się samotne czy bez pomysłu na zapełnienie czasu wolnego to polecam korzystać z ofert klubów seniora czy innych ośrodków aktywizujących osoby starsze.

Każda kobieta ma inny zestaw objawów menopauzy