Magdalena Ankiersztejn-Bartczak
Dr n. społecznych, socjolog, pedagog, prezes Zarządu Fundacji Edukacji Społecznej
W marcu 2020 roku życie każdego człowieka się zmieniło. Początkowo myśleliśmy, że to kilka tygodniu, później kilka miesięcy, a po roku wiemy, że nowa choroba COVID-19 będzie z nami jeszcze przez kolejne miesiące, a nawet i lata.
Ta nowa rzeczywistość zaskoczyła także naszą organizację – Fundację Edukacji Społecznej. Z dnia na dzień musieliśmy przeorganizować naszą pracę, by móc kontynuować wsparcie i utrzymać realizowane projekty. Po raz pierwszy od 2003 roku, odkąd prowadzimy punkty konsultacyjno-diagnostyczne, w marcu 2020 roku musieliśmy je zamknąć. Brak dostępu do testowania w kierunku HIV dotyczył całej Polski, dlatego znając doświadczenie z innych krajów europejskich podjęliśmy decyzję, by zakupić testy do samodzielnego badania w kierunku HIV w domu. Są one proste w użyciu, bo wymagają tylko nakłucia palca, a wynik można odczytać po 15 minutach. Dają wiarygodny wynik po 12 tygodniach od sytuacji ryzykownej.
Od lat pracując w zakresie HIV wiemy, że wiedza Polaków odnośnie zakażenia jest coraz mniejsza. Wiele osób nie wie, po jakim czasie od sytuacji ryzykownej można mieć wiarygodny wynik testu. Dlatego podjęliśmy decyzję, że każdy, kto chce otrzymać test, musi porozmawiać z doradcą HIV, który objaśni mu procedurę testowania oraz sposób wykonania samodzielnego testu na HIV. Od poniedziałku do piątku od 16:00 do 20:00 działa bezpłatna infolinia 0-800-14-14-23, gdzie można zamówić test.
Nasz projekt możliwy był dzięki środkom z MAC AIDS Fund i rozpoczętej 10-tej edycji Projekt Test, koordynowanej przez Agatę Stolę. Na 2020 rok zaplanowana była kampania społeczna „Koniec AIDS”. Zaproszone gwiazdy zachęcały do badań w kierunku HIV. Działania w marcu zostały przeniesione do social mediów, a zakup testów na HIV do samodzielnego wykonania możliwy był także dzięki środkom z miasta stołecznego Warszawa oraz środków z firm farmaceutycznych.
Dzięki włączeniu się do kampanii znanych osób – jak Małgorzata Rozenek czy Red Lipstick Monster – możliwa była duża promocja i dotarcie z informacją do bardzo szerokiej grupy odbiorców.
Od początku akcji przekazaliśmy ponad 1300 testów. Ponad połowa z nich trafiła do osób, które nigdy wcześniej nie wykonywały badań.
Punkty konsultacyjno-diagnostyczne zostały otworzone w czerwcu 2020 roku, ale w wielu z nich obowiązują restrykcje związane z COVID-19: limity osób, zapisy. Pełna lista adresów dostępna jest na stronie www.projekttest.pl.
Dla wielu osób dostęp do samodzielnego testu na HIV to pierwsza możliwość przebadania się w tym kierunku. Część z nich ma zbyt daleko do punktów konsultacyjno-diagnostycznych, część obawia się COVID-19, część chce przez badanie przejść samemu.
Mimo że pomału wracamy do normalności, Fundacja Edukacji Społecznej stara się pozyskać środki, by kontynuować infolinię i dostęp do samodzielnych testów. Widzimy duże zapotrzebowanie również na tę formę badań – powinna ona stać się jedną z opcji dostępu do badań w kierunku HIV w Polsce.
Fundacja Edukacji Społecznej jest członkiem Forum Społeczeństwa Obywatelskiego ds. HIV, gruźlicy, wirusowego zapalenia wątroby przy komisji Europejskiej oraz AIDS Action Europe (EU Civil Society Forum on HIV, Hepatitis and TB).