BADABUS jeździ po Polsce!

Gdzie i jakie badania można wykonać w mobilnym gabinecie medycznym Kwiatu Kobiecości?

Ida Karpińska

Prezes fundacji Kwiat Kobiecości

BADABUS Ogólnopolskiej Organizacji Kwiat Kobiecości to innowacyjny mobilny gabinet medyczny. Dociera do każdego zakątka Polski i umożliwia szybką diagnostykę w kierunku raka szyjki macicy, raka jajnika i raka prostaty wszędzie tam, gdzie dostęp do badań jest utrudniony i wymaga wielomiesięcznych oczekiwań. BADABUSA mogą wynająć prywatne firmy czy instytucje, które chcą zainwestować w zdrowie pracowników lub klientów.

W Polsce problem zachorowalności i umieralności zarówno kobiet, jak i mężczyzn na nowotwory narządów płciowych wciąż jest poważny. Każdego roku z powodu zbyt późnego wykrycia nieprawidłowości ponad 2 000 kobiet umiera na raka szyjki macicy, ponad 2 500 z powodu raka jajnika, a 5 500 mężczyzn na raka prostaty.

Odpowiedzią na te problemy jest BADABUS, czyli profesjonalny, w pełni wyposażony i innowacyjny gabinet medyczny na kółkach, który umożliwi uratowanie życia tysiącom kobiet i mężczyzn w całej Polsce. Oprócz standardowego wyposażenia typowego dla gabinetu ginekologicznego, w busie znajduje się także wydzielone pomieszczenie z toaletą i bieżącą wodą, zapewniające komfortowe przygotowanie do badań. Badania przeprowadza wykwalifikowany personel medyczny, w którego skład wchodzą położne i pielęgniarki z odpowiednimi uprawnieniami.

Nigdy nie wiemy, kiedy choroba zagości w naszym życiu. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne – aby odpowiednio wcześnie zareagować i dać sobie większe szanse na jej przezwyciężenie. Z tego powodu powstał BADABUS, miejsce, w którym szybko i bezpłatnie można wykonać badania diagnostyczne ratujące życie – mówi Ida Karpińska, prezes Ogólnopolskiej Organizacji Kwiat Kobiecości.

Mobilny gabinet przyjeżdża na zaproszenie prywatnych firm, instytucji, urzędów miasta czy gmin. Badania mogą być wykonywane w zakładach pracy, na piknikach i eventach, w mieście czy przed galeriami handlowymi. Z badań mogą skorzystać wszyscy, niezależnie od wieku, osoby nieubezpieczone oraz te, które nie posiadają obywatelstwa polskiego.

Fundatorami BADABUSA są firmy Amica i Volvo Trucks.

Badania dla kobiet

cytologia zwykła lub LBC – pozwala na wykrycie wczesnej postaci raka szyjki macicy w stadium bezobjawowym,
test DNA HPV – służy do wykrywania materiału genetycznego tych typów wirusa HPV, które stwarzają wysokie ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy,
test połączony: cytologia LBC + test HPV – test dający największe szanse na rozpoznanie raka szyjki macicy,
test DNA BRCA1 – test oparty jest na badaniu genu BRCA1, nierzadko związanego z zachorowaniem na raka piersi i jajnika.

Badania dla mężczyzn

test PSA z krwi – test wykorzystywany do wykrywania oraz śledzenia przebiegu raka prostaty, a także wykrywania łagodnego przerostu gruczołu krokowego.

Miejsca i daty, w których będzie można wykonać bezpłatne badania profilaktyczne w BADABUSIE można śledzić na stronie internetowej cytobus.pl.

Co roku rak szyjki macicy zabiera 1600 naszych mam, babć, cioć, sióstr. Jak można temu zaradzić?

Prof. dr hab. n. med. Andrzej Nowakowski

Profesor instytutu, kierownik Centralnego Ośrodka Koordynującego Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy, Zakład Profilaktyki Nowotworów, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Jak wygląda sytuacja epidemiologiczna raka szyjki macicy w Polsce? Czy Polki chętnie się badają?

Na tle Unii Europejskiej jesteśmy na średnich pozycjach, jeśli chodzi o zachorowalność. Notujemy co roku ok. 2700 nowych przypadków i ok. 1600 zgonów. Od ponad 20 lat zauważamy tendencję spadkową. Nie mamy centralnego rejestru badań cytologicznych, ale wiemy, że chętniej w badaniach biorą udział kobiety świadome, wyedukowane, z dużych miast. Dane GUS-u i Eurostatu mówią, że nawet 80 proc. kobiet w wieku 30-40 lat deklaruje posiadanie aktualnych badań cytologicznych nie starszych niż 3 lata. Problem polega na tym, że w Polsce najbardziej na zachorowanie narażone są starsze kobiety, po 60. roku życia, które badań tych nie wykonują. Nie są niestety objęte programem, dlatego górną granicę wieku programu bezpłatnych badań cytologicznych należy podwyższyć z 59 na co najmniej 64 lata.

Jakie powinny nastąpić zmiany, aby poprawić obecną sytuację?

Przede wszystkim należy zwiększyć świadomość wśród kobiet, które nie wykonują badań. Niestety nie można ich zidentyfikować i do nich dotrzeć bezpośrednio bez centralnego rejestru badań cytologicznych. Taki rejestr jest niezbędny dla prowadzenia skoordynowanej profilaktyki przy różnych miejscach realizacji badań. Kolejnym kluczowym zadaniem jest zwiększenie roli położnych w procesie badań cytologicznych. To one mogą bezpośrednio dotrzeć do kobiet, nie tylko z wielkich miast, ale przede wszystkim także tych z peryferii. Powinny edukować kobiety, przypominać o badaniach oraz same pobierać rozmazy w poradniach POZ i praktykach położnych. Warto także wspomnieć o szczepieniach przeciwko HPV, które nie są refundowane, jednak i tutaj pojawia się nadzieja na zmianę.

Jeśli chodzi o samą diagnostykę, jakie zalety ma cytologia na podłożu płynnym (LBC)? Czy powinna być ona częścią regularnych badań profilaktycznych?

W najnowocześniejszych modelach profilaktyki na świecie cytologia na podłożu płynnym jest drugim etapem diagnostyki. Najpierw wykonujemy badanie molekularne w kierunku występowania wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), a później, jeśli wynik jest dodatni, możemy dokonać kolejnej analizy za pomocą LBC na tej samej próbce, aby ustalić wstępną diagnozę i konieczność dalszej diagnostyki kolposkopowej. LBC ma wiele zalet, ponieważ skraca cały proces diagnostyczny i może być wykonana z tej samej próbki co test HPV, bez konieczności umawiania pacjentki na drugi wymaz. Taki model jest optymalny dla kobiet powyżej 30 roku życia. Cytologia na podłożu płynnym (inaczej cienkowarstwowa – LBC) powinna być badaniem podstawowym u kobiet między 25. a 30 rokiem życia, ze względu na dużą liczbę dodatnich wyników przejściowych HPV w tej grupie wiekowej.