Skip to main content
Home » Innowacyjna medycyna » Biologiczne leczenie astmy ciężkiej – na czym polega?
Innowacyjna medycyna

Biologiczne leczenie astmy ciężkiej – na czym polega?

biologiczne leczenie-astmy-ciężkiej
biologiczne leczenie-astmy-ciężkiej
1-Piotr-Dąbrowiecki

Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki

Alergolog z Wojskowego Instytutu Medycznego, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP

Biologiczne leczenie astmy ciężkiej to nowoczesna metoda leczenia, która znana jest specjalistom od ponad dziesięciu lat. Jest ona niezwykle skuteczna i znacznie bezpieczniejsza niż stosowanie doustnych kortykosteroidów. Jak zatem z niej korzystać i do kogo jest skierowana?


Na czym polega leczenie astmy ciężkiej w programie lekowym?

Leczenie astmy ciężkiej w programie lekowym polega na okresowym podawaniu przeciwciał monokolonalnych w postaci iniekcji przeciwko tym czynnikom, które u pacjenta wywołują ciężki przebieg choroby. Są to różne czynniki. Najczęściej jest to astma ciężka o podłożu eozynofilowym, gdzie podstawą ingerencji jest wpływ na eozynofile, czyli komórki systemu immonulogicznego, które naciekają układ oddechowy. Zastosowanie leczenia biologicznego

sprawia, że liczba tych komórek natychmiastowo się zmniejsza, nawet do zera, co w rezultacie redukuje obrzęk błony śluzowej i ilość gęstej, lepkiej wydzieliny, rozszerzają się oskrzela, a pacjent zdrowieje.

Drugi fenotyp, na jaki wpływa pozytywnie leczenie biologiczne, to fenotyp alergiczny. Wtedy to u podstawy choroby leży uczulenie, czyli nadreaktywność układu oddechowego na alergen. Mogą to być np. roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów pleśniowych, sierść zwierząt etc. W tym przypadku główną rolę w reakcji alergicznej odgrywa przeciwciało IgE, zatem skuteczne będzie leczenie, które je zredukuje i znacznie zmniejszy stan zapalny.

Jak wygląda w Polsce proces włączania pacjenta do takiego leczenia?

Zajmujemy się tym w 50 ośrodkach leczenia astmy ciężkiej. Ich spis jest dostępny na stronie internetowej np. Polskiego Towarzystwa Alergologicznego lub Narodowego Funduszu Zdrowia. Pacjent powinien do nas trafić z podejrzeniem astmy ciężkiej. Następnie w jednym z ośrodków szczegółowo bada się chorego i sprawdza, czy u podstawy ciężkiego przebiegu nie leży inna przyczyna. Może to być np. niestosowanie się do zaleceń terapeutycznych, nieumiejętne przyjmowanie leków, inne choroby, np. refluks żołądkowo-przełykowy, zapalenie zatok, nadwrażliwość na niesterydowe leki przeciwzapalne itp. Gdy już je wykluczymy, możemy przejść do specjalistycznej diagnostyki. Jeśli pacjent spełnia kryteria astmy ciężkiej, na 5. stopniu leczenia według klasyfikacji GINA z zaostrzeniami i brakiem kontroli (przyjmujący wysokie dawki sterydów wziewnych razem z lekami rozszerzającymi oskrzela), to jest on włączony do konkretnego leczenia biologicznego.

Jakie są bariery/obawy związane z leczeniem biologicznym?

Obawy pacjentów są związane z tym, że jest to nowoczesna metoda (lecz nie nowa, ponieważ znamy ją od ponad dziesięciu lat). Chorzy nie wiedzą o terapii biologicznej, a przecież przynosi ona spektakularne rezultaty. Dzięki dużej liczbie badań klinicznych wiemy, że jest to bardzo bezpieczne leczenie w przeciwieństwie do terapii za pomocą np. doustnych sterydów, która powoduje szereg skutków ubocznych (m.in. osteoporozę, zaćmę, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu II itd.). Drugą przeszkodą jest utrudniony dostęp pacjentów do 50 specjalistycznych ośrodków oferujących leczenie biologiczne i słaba koordynacja procesu kwalifikacji pacjenta do leczenia biologicznego.

Jakimi standardami powinien kierować się lekarz w kwestii leczenia astmy ciężkiej?

Standardy, które obowiązują w Polce i na świecie, są to standardy według GINA, czyli globalnej inicjatywy na rzecz zwalczania astmy. Jest to spis wytycznych, które mówią np. o tym, że jeżeli pacjent przyjmuje duże dawki sterydów wziewnych razem z innymi lekami rozszerzającymi oskrzela i nie ma kontroli, powinien być kwalifikowany do leczenia biologicznego.

Next article
Home » Innowacyjna medycyna » Biologiczne leczenie astmy ciężkiej – na czym polega?
zdrowy oddech

Nowy model zarządzania astmą – na czym polega?

Dr Małgorzata Gałązka Sobotka

Dr Małgorzata Gałązka-Sobotka

Dziekan Centrum Kształcenia Podyplomowego, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, wiceprzewodnicząca Rady Narodowego Funduszu Zdrowia, członek Zarządu IFIC Polska, doradca Prezydenta Pracodawców RP w obszarze ochrony zdrowia

Specjaliści robią wszystko, by astma w Polsce była jak najlepiej diagnozowana i leczona. W tym celu właśnie powstała inicjatywa nowego modelu zarządzania tą chorobą. Na czym polega i jakie korzyści może przynieść pacjentom?

Astma ciężka – jaki jest profil epidemiologiczny i obraz kliniczny tej choroby w Polsce?

Astma ciężka należy do tych jednostek chorobowych uważanych za powód generacji niepotrzebnych zgonów oraz hospitalizacji, których moglibyśmy zapobiec. Moglibyśmy to zrobić, gdybyśmy spojrzeli na astmę w sposób adekwatny do jej czynników ryzyka, przebiegu, objawów, wdrażając odpowiednie leczenie oraz diagnostykę. Jest to choroba, którą możemy kontrolować, dzięki czemu osiągać korzyści zdrowotne, systemowe i gospodarcze. Szacuje się, że na astmę w Polsce choruje prawie 6 procent dorosłej populacji.

Astma ciężka z kolei to zaawansowana postać choroby, wymagająca włączenia zupełnie innego leczenia, najczęściej są to pacjenci zaliczający się do specjalistycznych najnowocześniejszych terapii w programach lekowych. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że ok. 5-10 procent chorych na astmę, ma postać ciężką. 3-4 procenty jest to ciężka astma niekontrolowana, wymagająca innowacyjnej terapii. My, jako specjaliści w Polsce staramy się, by tych przypadków astmy ciężkiej było jak najmniej, a choroba była kontrolowana i nie wymagała hospitalizacji. Dobrze leczona astma może być prowadzona na poziomie lekarza rodzinnego, alergologa lub pulmonologa, w trybie ambulatoryjnym.

Jak wygląda stan leczenia astmy ciężkiej w Polsce?

Do najczęstszych przyczyn optymalnej kontroli astmy należy niestosowanie leczenia przeciwzapalnego. Ci chorzy mają także częstsze objawy, zaostrzenia, a także muszą być hospitalizowani. Nadużywają oni za to leków ratunkowych, które nie leczą przeciwzapalnie, a jedynie rozszerzają oskrzela. W innych jednostkach chorobowych mamy do czynienia z niedoborem leku – tutaj jest na odwrót, a nieodpowiednie leki są nadużywane. Za to stosując leki przeciwzapalne, zmniejsza się znacznie ryzyko zgonu. Musimy zatem sięgnąć po narzędzia pomagające nam w kontrolowaniu astmy, np. zwracając uwagę na liczbę zużytych opakowań leków ratunkowych w stosunku do tych przeciwzapalnych. Warto także popularyzować najnowsze doniesienia na temat przebiegu samej choroby i jej leczenia nie tylko wśród pacjentów, ale i lekarzy pierwszego kontaktu.

Jakie są koszty bezpośrednie i pośrednie leczenia astmy ciężkiej w Polsce?

Koszty związane z leczeniem astmy są bardzo wysokie. Bezpośrednie, ponoszone przez NFZ z tytułu hospitalizacji wynoszą ok. 75 milionów złotych. Za to 195 milionów złotych to koszt świadczeń ZUS, związanych z niezdolnością pacjentów do pracy. Szacuje się, że od 204 do nawet 500 milionów złotych kosztuje utrata produktywności chorych na astmę, którzy bez choroby mogliby być nadal aktywni zawodowo. W latach 2015-2019 wartość świadczeń realizowanych podczas opieki szpitalnej pacjentów zmagających się astmą oskrzelową przekroczyła nawet 1 miliard 100 milionów złotych. Są to zatem ogromne koszty, które moglibyśmy ograniczyć, gdybyśmy efektywniej diagnozowali i leczyli astmę.

W jakim celu powstał raport „Astma oskrzelowa – nowy model zarządzania chorobą nakierowany na wzrost wartości zdrowotnej” Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego?

Przesłanką do powstania tego raportu było nakreślenie szeroko rozumianej opinii publicznej (nie tylko lekarskiej) skali tego problemu zdrowotnego. Po pierwsze chcieliśmy wskazać naturalne zagrożenia, w tym zanieczyszczenie środowiska, przyczyniające się do zachorowalności m.in. na astmę. Następnie celem było pokazanie, jak dużej populacji dotyczy ten problem oraz ile poziomów systemu ochrony zdrowotnej jest zaangażowanych w opiekę nad tymi pacjentami. Jednocześnie, raport powstał, by zmobilizować specjalistów do stworzenia rekomendacji wdrożenia nowych interwencji systemowych mających na celu poprawę tego stanu rzeczy. Oczywiście sięgaliśmy po dorobek i doświadczenie tych, u których zmiany przyczyniły się do poprawy wyników leczenia w tym obszarze.

Jakie są założenia nowego modelu organizacji opieki zdrowotnej nad pacjentami z astmą w Polsce wg najnowszego raportu?

Zaproponowaliśmy nowoczesny model zarządzania chorobą nakierowany na wzrost wartości zdrowotnej. Postawiliśmy na poprawę wyników leczenia, poprawę doświadczeń pacjenta i zwiększenie efektywności ekonomicznej. Model ten zakłada zatem sprawny podział zadań pomiędzy specjalistami, tak aby najciężej chorymi zajmowali się najbardziej wykwalifikowani lekarze i ośrodki. Z kolei lżej chorzy powinni być wyposażeni w wiedzę i narzędzia, by móc kontrolować chorobę na poziomie POZ. Kluczowym elementem w naszej pracy, było również zapisywanie indywidualnego planu leczenia pacjenta w IKP, by każdy specjalista zajmujący się chorym wiedział, którą metodą pacjent jest leczony.

Next article